Kireç
Kireç, bilindiği üzere insanların temel ihtiyaçlarından birisi barınmadır. Mağaralarda yaşayan insanlar barınma ihtiyacını gidermek için kendilerine binalar yapmışlardır. İnsanların yaptıkları binalarda yapı malzemesi ve bağlayıcı madde olarak kireç kullanmışlardır. Bazı medeniyetler kireç kullanımını yaygınlaştırmıştır. Mesela Eski Babiller, Mısır medeniyeti, Finikeliler, Hitit medeniyeti ve Persler hava kirecini binalarda kullanmışlardır.
Roma medeniyeti döneminde ortaya çıkan su kireci özellikle su bulunan inşaatlarda kullanılmıştır. Türkler de Horasan harcı dediğimiz kireci elde etmek için volkanik olan puzolanik kirecinden faydalanılmıştır. Kirecin asıl ham maddesi kireç taşı olarak bilinmektedir. Kireç taşını doğada saflıkla bulmak çok zordur. Kireç taşının doğasında genellikle kil bulunur.
Kireç üretimi nasıl yapılır?
Kireç üretimi genel olarak iki aşamadan oluşur. Bunun birincisi kireç taşı dediğimiz şeyin pişirilmesidir. Kireç taşının pişirilmesi sırasında CO2 uzaklaşarak kalsiyum oksit dediğimiz bileşen kalır. Bunun sonucunda sönmemiş kireç dediğimiz olay ortaya çıkar. Sönmemiş kireç genelde binalarda kullanılmaz. Sönmemiş kirecin binalarda kullanılması için söndürülmesi gerekmektedir. Kirecin söndürülmesi olayı suyun tepkime yaparak sokulması olayıdır. Su dökülen kireç kabararak kendi kendine çatlar ve buharlaşma gerçekleşir. Kirecin bu şekilde söndürülmesi olayına ekzotermik olay denir. Kireç söndürme olayı gerçekleşirken tamamının sönmüş olmasına dikkat edilmelidir.
Söndürme işlemi başarılı olmazsa yapının bozulmasına sebep olur.
Kirecin sertleşmesi
Binalarda kullandığımız yapı malzemesi olarak da bildiğimiz kireç zamanla kuruyarak sertleşebilir. Kirecin bu sertleşme olayı geçici bir olaydır. Kireç suyu gördüğü an tekrardan yumuşayıp kendi haline geri döner. Kireç sertleşmesinde en etkili olan CO2 gazıdır. Kirecin içinde bulunan CO2 gazı temas ettiği hemen sertleştirir. Bu nedenle binalarda badana sırasında kireci ince bir şekilde sürülmelidir ve badana olunan duvara kesinlikle temas ettirilmemelidir. Sertleşme sırasında oluşan hacmin artması, kirecin olumsuz yönünden birisidir. Nedeni ise hacim büyüdükçe yapı geneline zarar verir. Bu nedenle bina yapımında oluşacak zararlara karşı kireci kumla karıştırarak harç haline getirmeliyiz.
Kireç çeşitleri- Beyaz kireç: Yalnız havada sertleşen saf şekilde bulunan kalsiyum oksittir. Genellikle yapılarda bulunur.
- Dolomit kireci: Kalsiyum oksit haricinde içinde magnezyum oksit bulunan bir çeşittir. Bu kireç çeşidi de yalnızca havada sertleşir.
- Su kireci: İçerisinde silikatlı denen bileşik bulunur. Bu kireç çeşidi hem havada sertleşir hem de suda sertleşme özelliği vardır.
- Hidrolitik kireç: bu kireç çeşidi hem suda hem de havada sertleşen ve diğer kireç çeşitlerin hepsinden serttir.
19.01.2024 08:53:14
Kireç ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
