Sönmüş kireç nedir ve bilimsel adı nedir?

Sönmüş kireç, kalsiyum hidroksit (Ca(OH)₂) formülüyle bilinen bir kimyasal bileşiktir. Kalsiyum oksit (CaO) olarak bilinen sönmemiş kirecin su ile reaksiyona girmesi sonucu elde edilir. Bu işlem, sönmüş kireç üretiminin temel aşamalarından biridir ve genellikle "sönme" olarak adlandırılır. Sönmüş kireç, inşaat sektöründe, su arıtımında, tarımda ve çeşitli endüstriyel uygulamalarda yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

Sönmüş kireç üretimi, birkaç aşamada gerçekleşmektedir:

• Kalsiyum Oksit Üretimi: Kalsiyum karbonat (CaCO₃), yüksek sıcaklıklarda (yaklaşık 900-1000 °C) ısıtılarak kalsiyum oksit (sönmemiş kireç) ve karbondioksit gazına dönüşür.
• Sönme İşlemi: Elde edilen kalsiyum oksit, su ile reaksiyona sokulduğunda, sönmüş kireç (kalsiyum hidroksit) oluşur. Bu aşamada dikkatli olunması gereken, su miktarıdır; aşırı su kullanımı, sönmüş kirecin sıvı hale geçmesine yol açabilir.
• Hidrojen Gazı Üretimi: Sönme işlemi sırasında, su ile kalsiyum oksit arasındaki tepkime sonucunda hidrojen gazı da salınabilir.

Sönmüş kireç, çeşitli alanlarda önemli bir rol oynamaktadır:

• İnşaat Sektörü: Sönmüş kireç, harç ve sıva yapımında kullanılır. Ayrıca, betonun dayanıklılığını artırmak için de kullanılabilir.
• Su Arıtımı: Sönmüş kireç, suyun pH seviyesini düzenlemek ve ağır metallerin ortadan kaldırılmasına yardımcı olmak için su arıtma işlemlerinde kullanılmaktadır.
• Tarım: Toprağın pH seviyesini artırmak ve asidik toprakları nötralize etmek amacıyla tarımda sönmüş kireç kullanılabilir.
• Kimya Endüstrisi: Sönmüş kireç, çeşitli kimyasal reaksiyonlarda ara madde olarak kullanılabilir.

Sönmüş kireç, çeşitli kimyasal özelliklere sahip bir bileşiktir:

• Formül: Ca(OH)₂
• Moleküler Ağırlık: 74.09 g/mol
• Suda Çözünürlük: Sönmüş kireç, su ile sınırlı bir çözünürlük gösterir; 100 mL suda yaklaşık 1.85 g çözünür.
• pH Değeri: Sönmüş kireç solüsyonu, alkalin bir karaktere sahiptir ve pH değeri genellikle 12-13 arasında değişir.

Sönmüş kireç, hem endüstriyel hem de tarımsal uygulamalarda önemli bir yere sahip olan, kalsiyum hidroksit formülüyle bilinen bir bileşiktir. Üretim süreci, kalsiyum karbonatın kalsiyum oksite dönüşmesi ve sonrasında su ile sönme işlemiyle gerçekleştirilir. Çok çeşitli kullanım alanları ve kimyasal özellikleri ile sönmüş kireç, modern sanayinin vazgeçilmez bileşenlerinden biridir.